Rastko odan Hristu
| 13. maj 2008. 00:00 | Komentara: 0
Najmla?i sin Stefana Nemanje zadivio roditelje "izvrsnim razumom" i u mladosti stalno i iskreno molio se Hristu
POPUT ostalih južnih Slovena, i Srbi su pokrštavani u periodu od sedmog do devetog veka. Konstantin Porfirogenit piše da je, najpre, car Iraklije (610-641) poslao misionare da izvrše pokrštavanje Srba, a potom je, u vreme cara Vasilija I i kneza Petra Gojnikovića 879, zahvaljujući velikom i sistematskom radu Ćirila i Metodija, koji su stvorili slovensko pismo i uveli crkvenu liturgiju na slovenskom jeziku, izvršeno drugo, znatno uspešnije pokrštavanje.
Teritorije naseljene Srbima bile su u devetom veku, kako piše Stanoje Stanojević, "u crkvenom pogledu" podeljene na tri dela: jedan deo, pretpostavlja se, do Kotora, bio je pod crkvenom vlašću Splita, drugi deo pod Ohridskom arhiepiskopijom, a treći pod vlašću episkopije sa sedištem u Draču. Episkopije sa središtima u Draču i Ohridu pripadale su sferi vizantijskog uticaja.
U desetom i jedanaestom veku središte crkve na prostorima koji su zauzimali Srbi bilo je u Zeti. Dolaskom Nemanjića na čelo srpske države, stožer crkvenog života premešta se u Ras, u manastir Studenicu, koji postaje istinski centar srpske duhovnosti. U to vreme crkva je bila pod direktnom jurisdikcijom Ohridske arhiepiskopije.
Na teritoriji koju su u ranom srednjem veku naseljavali Srbi, arhiepiskopi, a potom i patrijarsi kao vrhovne crkvene starešine, imali su gotovo neograničeno pravo da, shodno kanonskim propisima, upravljaju celom srpskom crkvom u granicama Pećke patrijaršije, da postavljaju i zbacuju mitropolite i episkope, da nadziru njihov rad i da im sude za prestupe. Pored patrijarha i Sinoda, veliku ulogu u životu Srpske crkve igrali su, kako tvrdi istoričar Vasa Čubrilović, sabori. Oni su se sastojali od predstavnika crkvene hijerarhije, običnog sveštenstva i naroda. Sazivani su kad je trebalo birati patrijarhe, arhiepiskope i episkope i rešavati krupnija crkvena pitanja ekonomske, prosvetne ili organizacione prirode.
Na čelu Srpske crkve, od Svetog Save, pa sve do sredine 14. veka, kada je uspostavljena patrijaršija, nalazili su se arhiepiskopi. Bilo ih je ukupno dvanaest. Godine 1346. arhiepiskopija je podignuta na nivo patrijaršije, a prvi srpski patrijarh je tada poneo titulu "patrijarha srpskih i pomorskih zemalja". Sedište Crkve bilo je najpre u manastiru Žiči, a od 1253. godine, zbog opasnosti od Tatara i Kumana, premešteno je u Peć. Svi arhiepiskopi na čelu naše crkve bili su "iskusni duhovnici i monasi", igumani manastira Hilandara ili Studenice. Posle konačnog pada Srbije pod Turke 1459. haotično stanje zavladalo je i u Srpskoj crkvi, što koristi Ohridska arhiepiskopija da stavi pod svoju nadležnost većinu eparhija Pećke patrijaršije. Sultanovim beratom iz 1557. godine dozvoljena je obnova Srpske patrijaršije, a fermanom sultana Mustafe III ponovo je ukinuta 1766. Srpska pećka patrijaršija i potčinjena Carigradskoj. Do obnove Srpske patrijaršije došlo je 1920. godine.
Na prostorima severno od Save i Dunava, i to od Velike seobe 1690. pa do propasti Austrougarske monarhije 1918. i uspostavljanja Srpske patrijaršije (1920), Srpskom crkvom se upravljalo sledećim propisima: prvo od 1690. do 1770. Leopoldovim privilegijama iz 1690, 1691, 1695, zatim Deklaratorijem od 1779. do 1868. i Reskriptom od 1868. do nove obnove Srpske patrijaršije 1920. godine. Karlovačkom mitropolijom upravljali su srpski mitropoliti sve do 1848. godine, kada je na čuvenoj Majskoj skupštini Josif Rajačić proglašen za srpskog patrijarha.
Posle obnovljenja patrijaršije 1920. godine, prvi patrijarh Dimitrije je najpre nosio titulu - arhiepiskop beogradski i mitropolit Srbije, a potom zvanje: arhiepiskop pećki i karlovački i mitropolit beogradski. Od 1921. godine patrijarh srpski nosi titulu: arhiepiskop beogradski i patrijarh srpski. Današnje oslovljavanje uvedeno je krajem 1921. godine i ono glasi: arhiepiskop pećki, mitropolit beogradsko-karlovački i patrijarh srpski. Osobi sa titulom patrijarha protokolarno se obraća sa Njegova svetost...
Sve značajne odluke u Srpskoj pravoslavnoj crkvi donosi Sveti arhijerejski sabor, koga čine svi arhijereji (episkopi i mitropoliti), i koji se sastaje dva puta godišnje, na prolećnom i jesenjem zasedanju. Osim Sabora, postoji i uže crkveno telo, Sveti arhijerejski sinod, koga čine četiri arhijereja i patrijarh. Sinod se sastaje češće nego Sabor.
Srpska pravoslavna crkva je samostalna i autokefalna Crkva sa dostojanstvom patrijaršije. U diptihu pravoslavnih patrijaršija, a prema normama Vaseljenske patrijaršije Srpska pravoslavna crkva se nalazi na šestom mestu, posle Ruske, a pre Rumunske crkve.
Rastko Nemanjić rođen je oko 1173. godine, od oca velikog župana Stefana i majke Ane. Nemanja, vladar svih srpskih zemalja koje se zovu Dioklitija, Dalmatija, Travunija, kršten, u Ribnici, u Duklji, rimokatoličkim obredom i potom, kao mladić, kršten u pravoslavnom hramu Svetih apostola Petra i Pavla, kod Novog Pazara, postao je veliki vernik, "iskreno i duboko odan pravoslavlju". Prvi biografi Svetog Save, Domentijan i Teodosije, pišu kako je Rastko, kako glasi mirsko ime Save, na dvoru svoga oca dobio solidno vaspitanje. Stevan Prvovenčani, srednji sin Nemanje, i sam dobro obrazovan, tvrdi da je Rastko svojim "izvrsnim razumom" zadivio roditelje i da se još u mladosti stalno i iskreno molio Hristu. U njegovoj lektiri, koja je proširila njegove horizonte, nalazila su se, kako piše istoričar Bogdanović, "ne samo jevanđelja, apostoli i parimejnici, a pogotovo psaltiri, nego i duhovno štivo prologa i paternika, „Lestvica“ Jovana Sinajskog, besede ranovizantijskih crkvenih otaca, pre svih - Jovana Zlatousta, kao i crkveno-pravna literatura, koju je sa vizantijske „Ekloge“ preveo još Metodije Solunski uoči moravske misije 863. godine".
DEVET MILIONA VERNIKA
DANAŠNJU Srpsku pravoslavnu crkvu, koja ima oko devet miliona vernika, čine četiri mitropolije: Zagrebačko-ljubljanska i cele Italije, Crnogorsko-primorska, Srednje-zapadnoamerička i Dabrobosanska, i 29 eparhija: Žička, Šumadijska, Šabačko-valjevska, Budimska, Niška, Zvorničko-tuzlanska, Sremska, Banjalučka, Temišvarska, Kanadska, Australijsko-novozelandska-novogračanička mitropolija, Američko-kanadska-novogračanička mitropolija, Istočnoamerička, Banatska, Bačka, Britansko-skandinavska, Raško-prizrenska, Zahumsko-hercegovačka, Bihaćko-petrovačka, Osečkopoljska i baranjska, Srednjoevropska, Zapadnoevropska, Timočka, Vranjska, Zapadnoamerička, Slavonska, Braničevska, Mileševska, Dalmatinska.
(Nastaviće se)
Teritorije naseljene Srbima bile su u devetom veku, kako piše Stanoje Stanojević, "u crkvenom pogledu" podeljene na tri dela: jedan deo, pretpostavlja se, do Kotora, bio je pod crkvenom vlašću Splita, drugi deo pod Ohridskom arhiepiskopijom, a treći pod vlašću episkopije sa sedištem u Draču. Episkopije sa središtima u Draču i Ohridu pripadale su sferi vizantijskog uticaja.
U desetom i jedanaestom veku središte crkve na prostorima koji su zauzimali Srbi bilo je u Zeti. Dolaskom Nemanjića na čelo srpske države, stožer crkvenog života premešta se u Ras, u manastir Studenicu, koji postaje istinski centar srpske duhovnosti. U to vreme crkva je bila pod direktnom jurisdikcijom Ohridske arhiepiskopije.
Na teritoriji koju su u ranom srednjem veku naseljavali Srbi, arhiepiskopi, a potom i patrijarsi kao vrhovne crkvene starešine, imali su gotovo neograničeno pravo da, shodno kanonskim propisima, upravljaju celom srpskom crkvom u granicama Pećke patrijaršije, da postavljaju i zbacuju mitropolite i episkope, da nadziru njihov rad i da im sude za prestupe. Pored patrijarha i Sinoda, veliku ulogu u životu Srpske crkve igrali su, kako tvrdi istoričar Vasa Čubrilović, sabori. Oni su se sastojali od predstavnika crkvene hijerarhije, običnog sveštenstva i naroda. Sazivani su kad je trebalo birati patrijarhe, arhiepiskope i episkope i rešavati krupnija crkvena pitanja ekonomske, prosvetne ili organizacione prirode.
Na čelu Srpske crkve, od Svetog Save, pa sve do sredine 14. veka, kada je uspostavljena patrijaršija, nalazili su se arhiepiskopi. Bilo ih je ukupno dvanaest. Godine 1346. arhiepiskopija je podignuta na nivo patrijaršije, a prvi srpski patrijarh je tada poneo titulu "patrijarha srpskih i pomorskih zemalja". Sedište Crkve bilo je najpre u manastiru Žiči, a od 1253. godine, zbog opasnosti od Tatara i Kumana, premešteno je u Peć. Svi arhiepiskopi na čelu naše crkve bili su "iskusni duhovnici i monasi", igumani manastira Hilandara ili Studenice. Posle konačnog pada Srbije pod Turke 1459. haotično stanje zavladalo je i u Srpskoj crkvi, što koristi Ohridska arhiepiskopija da stavi pod svoju nadležnost većinu eparhija Pećke patrijaršije. Sultanovim beratom iz 1557. godine dozvoljena je obnova Srpske patrijaršije, a fermanom sultana Mustafe III ponovo je ukinuta 1766. Srpska pećka patrijaršija i potčinjena Carigradskoj. Do obnove Srpske patrijaršije došlo je 1920. godine.
Na prostorima severno od Save i Dunava, i to od Velike seobe 1690. pa do propasti Austrougarske monarhije 1918. i uspostavljanja Srpske patrijaršije (1920), Srpskom crkvom se upravljalo sledećim propisima: prvo od 1690. do 1770. Leopoldovim privilegijama iz 1690, 1691, 1695, zatim Deklaratorijem od 1779. do 1868. i Reskriptom od 1868. do nove obnove Srpske patrijaršije 1920. godine. Karlovačkom mitropolijom upravljali su srpski mitropoliti sve do 1848. godine, kada je na čuvenoj Majskoj skupštini Josif Rajačić proglašen za srpskog patrijarha.
Posle obnovljenja patrijaršije 1920. godine, prvi patrijarh Dimitrije je najpre nosio titulu - arhiepiskop beogradski i mitropolit Srbije, a potom zvanje: arhiepiskop pećki i karlovački i mitropolit beogradski. Od 1921. godine patrijarh srpski nosi titulu: arhiepiskop beogradski i patrijarh srpski. Današnje oslovljavanje uvedeno je krajem 1921. godine i ono glasi: arhiepiskop pećki, mitropolit beogradsko-karlovački i patrijarh srpski. Osobi sa titulom patrijarha protokolarno se obraća sa Njegova svetost...
Sve značajne odluke u Srpskoj pravoslavnoj crkvi donosi Sveti arhijerejski sabor, koga čine svi arhijereji (episkopi i mitropoliti), i koji se sastaje dva puta godišnje, na prolećnom i jesenjem zasedanju. Osim Sabora, postoji i uže crkveno telo, Sveti arhijerejski sinod, koga čine četiri arhijereja i patrijarh. Sinod se sastaje češće nego Sabor.
Srpska pravoslavna crkva je samostalna i autokefalna Crkva sa dostojanstvom patrijaršije. U diptihu pravoslavnih patrijaršija, a prema normama Vaseljenske patrijaršije Srpska pravoslavna crkva se nalazi na šestom mestu, posle Ruske, a pre Rumunske crkve.
Rastko Nemanjić rođen je oko 1173. godine, od oca velikog župana Stefana i majke Ane. Nemanja, vladar svih srpskih zemalja koje se zovu Dioklitija, Dalmatija, Travunija, kršten, u Ribnici, u Duklji, rimokatoličkim obredom i potom, kao mladić, kršten u pravoslavnom hramu Svetih apostola Petra i Pavla, kod Novog Pazara, postao je veliki vernik, "iskreno i duboko odan pravoslavlju". Prvi biografi Svetog Save, Domentijan i Teodosije, pišu kako je Rastko, kako glasi mirsko ime Save, na dvoru svoga oca dobio solidno vaspitanje. Stevan Prvovenčani, srednji sin Nemanje, i sam dobro obrazovan, tvrdi da je Rastko svojim "izvrsnim razumom" zadivio roditelje i da se još u mladosti stalno i iskreno molio Hristu. U njegovoj lektiri, koja je proširila njegove horizonte, nalazila su se, kako piše istoričar Bogdanović, "ne samo jevanđelja, apostoli i parimejnici, a pogotovo psaltiri, nego i duhovno štivo prologa i paternika, „Lestvica“ Jovana Sinajskog, besede ranovizantijskih crkvenih otaca, pre svih - Jovana Zlatousta, kao i crkveno-pravna literatura, koju je sa vizantijske „Ekloge“ preveo još Metodije Solunski uoči moravske misije 863. godine".
DEVET MILIONA VERNIKA
DANAŠNJU Srpsku pravoslavnu crkvu, koja ima oko devet miliona vernika, čine četiri mitropolije: Zagrebačko-ljubljanska i cele Italije, Crnogorsko-primorska, Srednje-zapadnoamerička i Dabrobosanska, i 29 eparhija: Žička, Šumadijska, Šabačko-valjevska, Budimska, Niška, Zvorničko-tuzlanska, Sremska, Banjalučka, Temišvarska, Kanadska, Australijsko-novozelandska-novogračanička mitropolija, Američko-kanadska-novogračanička mitropolija, Istočnoamerička, Banatska, Bačka, Britansko-skandinavska, Raško-prizrenska, Zahumsko-hercegovačka, Bihaćko-petrovačka, Osečkopoljska i baranjska, Srednjoevropska, Zapadnoevropska, Timočka, Vranjska, Zapadnoamerička, Slavonska, Braničevska, Mileševska, Dalmatinska.
(Nastaviće se)
Нема коментара:
Постави коментар