Ljig

HRAM U SLAVKOVICI
Nalazi se u podnožju planine Rajac, na oko 8 km. južno od Ljiga. Hram je arheološki istraži o mr Dimitrije Madas od 1973. do 1978. godine. Crkva je jednobrodna građevina sa pripratom i potkovičastom nepravilnom apsidom. Spoljne dimenzije crkve su 11,6 h 6,9 m . Unutrašnjost je sa dva para pilastra podeljena na tri traveja. Hram je zidan u pravilnim redovima, od neobrađenog lokalnog kamena, sa lezenama kao fasadnim ukrasom. Nisu otkriveni tragovi živopisa. Uz zapadnu fasadu crkve tokom 15. veka dozidana je priprata. Unutar priprate otkrivena su tri kamena sarkofaga u kojima su sahranjenjene značajne ličnosti, verovatno ktitori kapele. U jednom grobu iz sarkofaga otkriven je izuzetan primerak kameje sa likom svetog Nikole u srebrnom okovu. Ikona se nalazi u Narodnom Muzeju Beograd. Oko crkve i priprate razvio se manji manastirski komleks sa obziđem. Po zamirunju manastira tokom 16. i 17. veka oko crkve se formiralo groblje mirskog stanovništva.



CRKVA SV.ILIJE, Ba

Najbliže analogije crkve u selu Ba sa stanovišta stilskih i arhitektonskih karakteristika su crkva manastira Sisojevac i crkva u Goroviču. Na osnovu toga, kao i na osnovu sačuvanih autentičnih arhitektonskih elemenata, vreme nastanka crkve sv. Ilije treba tražiti u vremenu obnove srpske despotovine i vreme despota Stefana Lazarevića. Crkva ima trolisnu osnovu dimenzija 21,5h10,5 m. Unutrašnji prostor je podeljen na pripratu, naos i oltar. Svod je poluobličast. Spolja gledano konhe trolista su sedmostrane, do visine od 1,8 m. Na toj visini stranice poligona se pretapaju u polukrug. Jasno se uočava da gonji delovi građevine nisu autentični i da je ona u svom prvobitnom izgledu imala centralnu kupolu, o čemu svedoče tragovi lukova koji su bili konstruktivni element na kome su počivali pandantifi na koje se oslanjalo kockasto postolje kubeta. Glavni portal poseduje ukrašene kamene tordirane dovratnike. Prozorski otvori, koji su u obliku prelomljenog luka, postavljeni su dosta visoko i oni se stepenasto sužavaju prema unutrašnjosti.
Razorni zemljotres iz 1998. godine je znatno oštetio građevinu, naročito gornje zone. To je bio povod da se preduzmu radovi na rekonstrukciji neautentičnih gornjih delova, tako da su obimni radovi na hramu trajali nekoliko godina.


CRKVA POKROVA PRESVETE BOGORODICE, Belanovica

Crkva Pokrova Presvete Bogorodice podignuta je 1864. godine na mestu gde je pre toga bila brvnara preneta iz sela Šutaca, tzv. šutačka crkva. Šutačka brvnara je te godine preneta u Jermenovac, gde se i sada nalazi. Belanovačka crkva ima jednobrodnu, izduženu osnovu sa podelom unutrašnjeg prostora na tri traveja koji su zasvedeni prelomljenim krstastim svodovima. Centralni prostor građevine nema naglašene pevnice, dok su u prostranom oltaru istaknute niše za proskomidiju i đakonikon. Spoljne fasadne površine su ukrašene prozorskim otvorima, pilastrima, rozetama, kao i horizontalnim vencem koji teče ispod krovne konstrukcije. Na zapadnoj strani je postavljen visok šestostran zvonik gotičke konstrukcije, čija se arhitektura ne uklapa u ostali deo građevine. Crkva u Belanovici svojim izgledom i planom pripada hramovima koji su građeni tokom 18. i 19. veka pod uticajem sakralne arhitekture koja je dolazila iz Vojvodine.