Manastir Rmanj u Martin Brodu

Manastir Rmanj u Martin Brodu, u živopisnom predelu ušća Unca u Unu, važno je duhovno središte severne Tromeđe (trograničja Bosne, Like i Dalmacije). Narodna tradicija pripisuje njegovo podizanje Katarini Branković, ćerki srpskog despota Đurđa Brankovića, a ženi grofa Urliha II Celjskog. Prema imenu njihovog sina Hermana objašnjava se i poreklo imena manastira. Starija nauka računala je na ova narodna kazivanja, dok, sa druge strane nema pouzdanih izvora koji bi govorili o nastanku ove „svetonikolajevske obitelji“.

Prvi pouzdani podaci o bitisanju manastira Rmanj vode nas u 1498. godinu, kada su mu vojvode „Petar, Petrašin i Vukdrag“ darivale skupocenu Bogorodičinu ikonu. Kratak zapis o ovom poklanjanju treba posmatrati u kontekstu austrijskih izvora iz prve polovine XVI veka koji govore o preseljenjima Srba iz krajeva neposredno do manastira. Srpske seobe sa ishodištem iz okoline Srba, Glamoča i doline Unca, bile su predvođene vojvodama, a zaustavile su se u Žumberku, na granici Kranjske i Hrvatske. Usled turskih pritisaka, u ovom kretanju stanovništva uzeli su učešće i monasi iz Rmnja. 
Manastir Rmanj je postojao i pre obnove Srpske Patrijaršije u Peći 1557. godine, o čemu svedoči pečat sa ugraviranom godinom (1553). Nakon pomenute obnove, manastir postaje značajan administrativni cenatar, pošto se u njega premešta stolica dabrobosanskih mitropolita. Rmanj ostaje sedište dabrobosanske mitropolije za vreme duže od jednog veka. Najznačajnija su imena ovih arhijereja iz tog vremena: Gavrila Avramovića i Teodora, koji je 1615. godine osnovao bogoslovsko učilište u dalmatinskom manastiru Krka. 
Mitropoliti koji su stolovali u Rmnju potpisivali su se kao „dabrobosanski, kliški i lički“. Na prelazu iz XVI u XVII vek manastir Rmanj je brojao i do stotinu monaha, o čemu postoje pouzdana istorijska svedočanstva. Jedan njegov iguman, Sava Stanislavić, postaje 1648. godine episkop „marčanski i vretanijski“. U prvoj polovini XVII veka manastir Rmanj je bio žarište slikarskog i prepisivačkog rada, jednom rečju rasadnik duhovne i nacionalne elite.