Ilustrovana istorija Srpske pravoslavne crkve: мај 2014

понедељак, 19. мај 2014.

Joanikije Nešković – Vladika Janja

Član „Društva srpske slovesnosti“, u onom vremenu najveće naučno kulturne ustanove u Srbiji. Za člana je izabran 1857. godine. Rodjen je 1804. godine u selu Milandža kod Ivanjice.
Učestvovao je, kao član srpske delegacije u pregovorima sa turskim sultanom, o prisajedinjenju moravičkog kraja Srbiji 1833. godine Po povratku iz Carigrada Janja je postao arhimandrit 24. septembra 1833. godine, a 1839. godine, postaje član konzistorije, potom 1849. godine izabran je u svojoj 45. godini za vladiku sabačkog, a 1854. godine premešten je za vladiku užičko-kruševačke eparhije.
Pod njegovim rukovodstvom obnovljeni su manastiri Studenica i Žiča. Podigao je i izdržavao privatnu školu u Milandži od 1833. do 1853. godine. Podigao crkvu u Milandži i ozidao novu školsku zgradu 1872. godine. Podigao crkvu i školu u Preradovcu u Levču. Potpomagao otvaranje škola u užičkom, čačanskom i kruševačkom okrugu. Plaćao mnoge učitelje dok škole nisu prešle u državne ruke.
Izabran je za člana Srpskog učenog društva 1855. godine. Štampao je svoje knjige "Beleške iz naroda" i "Besede". Ustanovio je fond za srpsku književnost. Osnovao je prvi fond za školovanje darovitih i siromašnih učenika. Dopisivao se sa Njegošem i Njegoš ga naziva najvećim Srbinom. U narodu je bio veoma omiljen. Umro je 14. januara 1873. godine i sahranjen je u manastiru Ziča . Bio je i episkop šabački od 1854 – 1859. godine.
Vladika Janja je prema predanju, pomogao vrnjačkom svešteniku Jeftimiju Hadži Popoviću oko uredjenja prvog izvora vrnjačke tople mineralne vode, dao je novac da se izgradi vladičina kuća sa dve prostorije blizu toplog izvora, koja se može smatrati prvim banjskim objektom za boravak u Vrnjcima. Vladika Janja je poslao uzorak tople mineralne vode profesoru Velike škole Josifu Pančiću, koji je utvrdio njenu lekovitost i preporučio je za lečenje.
Za Vladiku Janju vezana je i legenda o njegovom konju koji je, pijući vrnjačku vodu, ozdravio
.
Izvor: http://www.ivanjica.gov.rs/znamenite-licnosti/srpski/ivanjica/istorija/znamenite-licnosti