Sokobanjske crkve

Crkva Svetog Preobraženja Gospodnjeg u centru Sokobanje, izgrađena je 1892. godine, u srpsko-vizantijskom stilu. Gradili su je italijanski majstori, a pokretač radova i veliki donator bio je srpski mitropolit gospodin Mihailo, koji je po rođenju Sokobanjčanin. Mitropolit Mihajlo je rođen 19. avgusta 1826. god. na dan Sv. Preobraženja Gospodnjeg pa je po tome crkva i dobila ime. Crkva je osvećena aprila 1892. godine, na Uskrs. Tom svečanom činu prisustvovao je i ruski grof Todor Kotov, koji je crkvi darivao putir i dva jevanđelja. U porti crkve nalazi se bista mitropolita Mihajla.

Crkva posvećena Rođenju Presvete Bogorodice na Lepteriji (1,5 km od centra Sokobanje), izgrađena je 2001. g. na mestu srednjovekovne crkve, koju je u borbi za Sokograd porušio sultan Musa.

Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u selu Jošanica (15 km od Sokobanje u pravcu Aleksinca), najstarija je crkva u Opštini i izgrađena je u XIV veku, mada prema nekim izvorima datira još iz XI veka, jer ima slična arhitektonska obeležja kao Petrova crkva iz Novog Pazara. Zidana je od kamena, bez kupole, sa prozorima u vidu puškarnica, raspoređenim na različitim visinama. Pored ove crkve nalazi se crkva posvećena Sv. Dimitriju koja je sagrađena 1899. g.
Muzej u Jošanici je smešten u zgradi nekadašnjeg crkvenog konaka, koji datira iz XI veka. Nalazi se pored crkve Uspenja Sv. Bogorodice sa kojom čini celinu stavljenu pod zaštitom države.

Crkva Sv. Arhangela Gavrila i Mihajla nalazi se na Ozrenu (8km od Sokobanje) i izgrađena je na crkvištu nekadašnjeg manastira Jermenčić. Manastir su 1392 god, sagradili kaluđeri Jermeni. U vreme velike seobe Srba kaluđeri su prebegli na Frušku Goru, a Turci su opljačkali i zapalili manastir. Crkvište je otkriveno u XIX veku. Poslednjih godina crkva se otvara samo na dan slave 26. jula, kada se okuplja veliki broj vernika i izletnika.

Crkva posvećena Sv. Velikomučenici Marini u naselju Gradašnica, izgrađena je 1928. god., na ruševinama nekadašnje srednjovekovne crkve, čiji su temelji otkriveni 1913. god. U vreme turske vladavine ovde se nalazio jedan od retkih pravoslavnih hramova na teritoriji Sokobanje. O tome svedoči sačuvani nadgrobni spomenik popadiji Petkani iz 1648. god.

Crkva posvećena Sv. Iliji, nalazi se u selu Vrelo, koje je udaljeno 12 km od Sokobanje u pravcu Knjaževca. Izgrađena je na inicijativu kneginje Perside Karađorđević sredinom XIX veka. Boraveći u Sokobanji kneginja je na dan Sv. Ilije otišla na izvor reke Moravice, gde se silan svet okupio oko jednog kamenog krsta. Videvši to, kneginja je dala poveći prilog, tačnije 18 dukata, kako bi se na tom mestu izgradila crkva.

Crkva Sv. Trojice nalazi se u Vrmdži na brdu Crkovcu. Izgrađena je početkom 19 veka, a u neposrednoj blizini nalazi se i crkveni konak. Pored zapadnog zida crkve nalazi se grob monaha Samuila, pa se pretpostavlja da je ovde postojao manastir u vreme turske vladavine. To potvrđuje i crkvište Kaluđer koje se nalazi 2-3 km severno od današnje crkve, kao i natpis na zvonu iz 1854. god. koji glasi: „Sije zvono manastiru Crkovcu pokloni Stanko Petrović, trgovac iz Šarbanovca, godine 1854.“ U crkvi se nalaze vredne ikone rađene na platnu kao i veći broj diptiha, manjeg formata, slikanih na drvetu.