Stradanje sveštenstva Eparhije NIške u I svetskom ratu

Pri završetku sila je zlatnim slovima u besmrtnu stranicu niške istorije urezala imena, koja su gordi ponos ne samo Nišu i Eparhiji Niškoj nego celom Srpstvu, celoj Jugoslaviji. Mi ćemo dovesti čitaoca pred gordu ploču, nad grobom velikih narodnih mučenika, koji se nalazi u kolonadi Saborne Crkve, pa ćemo ga pustiti da sam čita besmrtna imena i da im u tišini prikaže tribut poštovanja i divljenja. Evo gordog ponosa celoj naciji!
Vrlim pastirima crkve a vernim sinovima Otadžbine palim na straži službe svoje.
Ovde počivaju pokupljeni delovi smrtnih ostataka svešteno-služilaca zverski od Bugara pobijenih 12. Novembra 1915. god. posle ponoći, iza Bele Palanke u Jankinoj padini:
Dobrosav Marković, Okr. prota Niški
Jeromonah Kirijak, Hilendarac Star. Met. Niški
Luka Marjanović, paroh Niški
Jovan 3. Popović, paroh Niški
Marko Đ. Janković, paroh Niški
Janko Đ. Janković, paroh Niški
Sava Petrović, paroh Ćićevački
Bogosav Stokić, paroh Rognjevski
Stojan Stanković, paroh Barbeški
Dragutin Pešić, paroh Jaglički
Milan Miljković, paroh Malčanski
Svetozar Ilić, paroh Humski
Aleksa Jovanović, - Zange, paroh Pirotski
Jevan Nenčić, paroh Pirotski
Stanko Kostić, paroh Jalovsko-Izvorskog
Đorće Jovanović, paroh Rasnički
Milan Popović, paroh Zavojski
Đorđe Pešić, paroh Smrdanski
Dragomir Jovanović, paroh Sukovski
Ilija Popović, paroh Špajski
Dušan Popović, paroh Klisurski
Milutii Milenković, paroh Bošnjanski
Jeronim Jevtić, jeromonah
18. Novembra 1915 god.
Ispod Niške Jelašnice.
Avram Milovanović, prota Nam. Aleksinački
Mileta Stefanović, prota paroh Aleksinački
Đorđe 3. Jovanović, paroh Aleksinački
Dimitrije Stanković, paroh Rutevački
Cvetko Bogdanović, član Niš. Duh. Suda
Ilija Kojić, član Niš. Duh. Suda
Milan Đorđević, paroh Subotinački
Milutin Popović, paroh Mozgovski
Mladen Dinić, paroh Ćurlinski
Milan Cvetković, paroh Zronjanski
Jevtimije Čavdarević, Namssnik Ovčepoljski
Svetozar Milenković, paroh Kopaonički
S njima zajedio izginuli i u zajedničku jamu zakopani:
Veselin Aleksić, učitelj Boboviški
Vese-Velisav Milovanović, vojno sud. pukovnik
Gojimir Nestorović, art. kapetan
Milan I. Petrović, peš. kapetan
Đorđe-Tasa Đorđević, rez peš. pporučnik
Mir rasturenom prahu vašem.
Večito živi, ko za poziv i narod svoj živi.
Pored ovih svetlih imena, urezuje se ovde radi brackog zajedničkog večitog spominjanja i imena ovih prvih svešteno-služilaca Niške Eaarhije a i iz drugih koji na zlobnim mestima njenim mučenički od divljih Bugara izginuše:
Stevan Kamenović, prota Namest. Leskovački
Petar Veljković, paroh Leskovački
Trandafil Kocić, paroh Leskovački
Mihailo Ignjatović, paroh Rudarski
Svetolik Antonijević, paroh Crnoljevački
Luka Miličković, paroh Ostrovički
Petar Cvetković, paroh Prekopčelički
Miloje Petković, paroh Bojnički
Zdravko Popović, paroh Babički
Josif Popović, paroh Grkinjski
Jovan Đokić, paroh Grabovnički
Onufrije Popović, paroh nam. Vlasotinački
Todor Popović, paroh Vlasotinački
Dimitrije Zdravković, paroh Kruševački
Ranđel Stanković, paroh Crkovnički
Kosta Prvulović, paroh Orljanski
Vasilije Aitić, paroh Kondželjski
Radivoje Vučinić, paroh Kondželjski
Dimitrijs Dimitrijević, paroh Grgurski
Pavle Popović, paroh Kuršumliski
Krsta Popović, iaroh Krčmarski
Mihailo Šundić, paroh Slovljanski
Jordan Miletić, paroh Rudnoglavski
Jovica Jovanović, paroh Žarovnički
Avram jovanović, paroh Šiljegovački
Mladep Popović, paroh Ribarski
Petar Marinković, paroh Trnjanski
Đorđe Čemerikić, prota Nozrinjski
Jovan Antić, prota Grejački
Milopj Milovanović, prota Čitlučki
Strašimir Bulić, prota Čitlučki
Arhil. Janićije Gugušević, Stareš Man. Sukova
Jeromonah Serafim, stareš. man.Temskog
Aksentije Mitić, paroh Vranjanski
Manasije Popović, paroh Sebevranjski
Kosta Popović, paroh Banjski
Aksentije Stevanović, paroh Sobinjski
Stojan Jovanović, paroh Lukovski
Mihailo Mladenović, paroh Prvonečki
Sava Popović, paroh Smiljevački
Stamenko Stojković, paroh Stubalski
Rista Popović, paroh Jovački
Dimitrije Antanasijević, paroh Oruglički
Ilija Popović, paroh Golemoselski
Manojlo Popović, paroh Davidovački
Kosta Popović, paroh Suvojnički
Blagoje Antopovnć, paroh Dupce
Kosta Jovanović, prota okr. Prizrenskog
Ikonom Kosta Popović, Names. Gnjilanski
Kosta Levakovpć, paroh Petrovački
Josif K. Sevaković, kapelan Petrovački
Đorđe Popović, paroh Raniluški
Janićije Popović, paroh Kormiljalski
Đorđe Popović, paroh Domorovački
Petar Jrvanovin, paroh Boževački
Dušan Trajković, paroh Dragolački
Spomenimo imena i ove braće iz Niške Eparhije, koji u teškom i uniženom ropstvu u Bugarskoj kosti svoje ostaviše:
Dimitrije Petrović, biv. kom. Skopljanski
Mihailo Stojanović, paroh Kulinski
Antopije Popović, nam. Poljanički
Dimitrije Popović, paroh Rapoljski
Stojan Nikolić, paroh Kijevski
Jovan Popović, paroh Rafunski
Jovan Popović paroh Osmakovački
Spahomija, monaha Sukovačkog Monaha Arhangela Hilendarca
Slava vam i večna pamjat!
Iako su u besmrtnoj stranici samo u najkraćim potezima pomenute muke i patnje, patriotizam i samopregor. Nišlija za vreme trogodišnje neprijateljske okupacije, ipak svak će lako moći završiti, da je ova stranica epilog, sinteza vekovnog mučeništva Nemanjinog grada za slobodu svoju a za čast i veličinu cele nacije.
Jednog lepog jesenskog dana 1918. god. Nišlije u frenetičnom oduševljenju, izvan sebe od veselja, levajući suze radosnice na svojim rukama unesoše u Sabornu Crkvu ondašnjeg prestolonaslednika a današnjeg slavno i sretno vladajućeg Aleksandra I., Kralja Srba, Hrvata i. Slovenaca. Zašto? Za Niš i za ceo troimeni narod bilo je već granulo sunce večne slobode!

Izvor. BRUNO LOVRIĆ ISTORIJA NIŠA
PRILIKOM PEDESETOGODIŠNjICE OSLOBOĐENjA KONSTANTINOVOG I NEMANjINOG GRADA
11. JANUARA 1878. 11. JANUARA 1928.
Štamparija „Sv. car Konstantin" u Nišu