Istorijat: Kada je dobijena dozvola za zidanje Uspenjske crkve, onda je 1796. godine podignuta jedna provizorska kapela od dasaka sa zvonikom i zvonom, a pored nje i škola od solidnog mateijala, ukrašena ikonom Sv.Đorđa. Ova kapela je funkcionisala od 1801. godine, a 1807. otpočelo je zidanje crkve koje je završeno 1810. Karađorđe je dao drvenu građu za pečenje cigle za crkvu i kada mu je prota Arsenović zahvalio sa amvona i spomenuo Karađorđa kao dobrotvora, to ga je stalo zvanja kojeg ga je lišio episkop, a sud osudio na zatvor u tvrđavi, čega je oslobođen tek posle godinu dana, na molbu građana. Prva liturgija u crkvi odslužena je 15. avgusta 1810. godine. Godine 1824 postavljen je sat i jedno zvono u toranj. Ikonostas i druge ikone izradio je Konstantin Daniel. Crkva je osvećena 15. avgusta 1832. godine, a 1936. bila je završena i unutrašnjost hrama. Pančevački građani poklonili su novac za četiri zvona. Crkva je dobila bogate poklone od niza dobrotvora. Godine 1853. projektovao je arhitekta Konstantin Radotić tornjeve, a pozlatio ih je Konstantin Mladenović 1855. Nešto kasnije izgrađena su dvoja bočnih vrata na zapadnom zidu crkve 1861. Godine 1928 Živorad Nastasijević, akademski slikar iz Beograda, izveo je ciklus svojih fresaka.
Fasada crkve: Crkva ima bazilikadnu osnovu sa polukružnom apsidom. Stil njene fasade je složen i nepokazuje uvek uobičajeno jedinstvo koje se susreće kod drugih manjih crkava u Banatu. Zapadna fasada ima dva ista tornja. Stil stubova je korinski. Izmedju dva dela prizemlja nalazi se srednji deo fasade čija je osnova konveksna. U njenoj sredini je glavni portal, ciji gornji deo ispunjava freska Deizisa Živorada Nastasijevića. Južna fasada svojim prizemnim delom obrazuje snažan ispad, identičan sa zapadnim delom. Na fasadi ima nekoliko elemenata koji protivreče stilskom jedinstvu. Ovalni prozori prizemlja, konveksna osnova srednjeg dela fasade, mali zabat sa volutom, zatim lučni prozori čija ornamentika nije u duhu ortogonalnosti. Na severnoj i južnoj fasadi nalaze se takođe ovakvi okulusi i prozori slični onima na zapadnoj fasadi. Udružen je rokoko sa kompozicionim stilom, a zna se da rokoko stil ide po pravilu sa jonskim stilom.
Unutrašnjost hrama: Crkva ima pripratu, naos, soleju i oltar. Pevnica nad pripratom počiva na dva masivna solibata koji u gornjem delu imaju oblik tosknih kapela. Pevnica ima lučnu osnovu. U gornjem delu, stubovi, postavlljeni nešto ukoso zbog polukružnog oblika pevnica, povezani su horizontalno. Osnovna karakteristika je dominacija arhitektonskih elemenata nad slikarstvom. U doba neoklasicizma arhitektura počinje da snažno artikuliše ikonostas kao celinu dominacijom arhitektonskih elemenata. Pozlatu hrama izveo je Arsenije Vidlak iz Siklusa. Ikolnostas od tada služi kao uzor ikonostaima u Banatu, gde je zidani oblik postao bezmalo pravilo. U našoj arhitekturi crkva je navođena kao primer klasicizma. Mora se priznati da je ona zidana i ukrašena u doba neoklasicizma i da kroz pojedine njene delove veje taj duh, ali se nameću ograde koje potiču od raznovrsnih elemenata. Međutim, tu se na umu više imalo bogatstvo građevine nego čistota stila. Otuda i čitav niz protivrečnosti zbog kojih se ovaj veličanstveni spomenik ne može prihvatiti kao primer apsolutnog klasicizma, nego kao približenje izvesnom eklektizmu.
http://www.pancevo.co.yu
http://www.banaterra.eu/srpski/C/crkva%20bogorodicinog%20uspenja%20pancevo/index.htm
Нема коментара:
Постави коментар