Slavonska eparhija

„Zrtve i darove neces; ti si mi usi otvorio; zrtve paljenice i koja se za greh prinosi ne trazim." (Psalam 40, 6)   Slavonska eparhija prostire se centralnim delom Stare Slavonije. Ona je duhovni produzetak stare Pozeske mitropolije, koja je osnovana 1557. godine u vreme obnove Pecke patrijarsije. Sediste ove Mitropolije bilo je u manastiru Orahovici, duhovnom i kulturnom sredistu Srba Donje Slavonije, odnosno Podravine. Manastir Orahovica osnovan je jos u prvoj polovini XV veka, a danasnji hram podignut je 1592. Crkva je fresko-slikana 1594. godine. U Slavonskoj eparhiji postoje, pored manastira Orahovice, jos i manastiri: Sveta Ana (1412) i Pakra (XVI). Manastire Dejanovac i Drenovac ukinula je carica Marija Terezija u drugoj polovini XVIII veka. Od prvih pozesko-slavonskih mitropolita znamo za Josifa (1585), Vasilija (1590), zatim Sofronija i Grigorija, obojica iz XVII veka. Vladika Vasilije je 1595. godine presao iz manastira Orahovice na podrucje Gornje Slavonije, gde je osnovao Marcansku eparhiju. Turci su vladali skoro 150 godina slavonskim predelima. Iz tog vremena malo je ostalo istorijskih svedocanstava. Ono sto znamo uverljivo kazuje da je zivot Srba i Srpske pravoslavne crkve pod „Agarjanima" bio izuzetno tezak. Velikom seobom Srba pod patrijarhom Arsenijem Carnojevicem, prilike na podrucju Stare Slavonije bitno se menjaju. Patrijarh Arsenije najpre obilazi predele i duhovne centre srpskog naroda, koji su bili ugrozeni rimokatolickim prozelitizmom, odnosno unijom. U Pakracu postavlja 1705. godine Sofronija Podgoricanina za episkopa slavonskog i time uspostavlja pravoslavni kontinuitet na tim prostorima. Od tog vremena, pa sve do Drugog svetskog rata, oseca se stalni uspon i duhovno uzrastanje Slavonske, odnosno Pakracke eparhije, u ciji su sastav usli 1771. godine i delovi Marcanske, odnosno Severinsko-lepavinske eparhije, i to predeli izmedju reka Save i Drave, a zapadno od reke Ilove. Ova celina ostala je jedinstvena sve do 1931. godine, kada je novim Ustavom Srpske crkve od tih delova formirana Zagrebacka eparhija. U Pakracu je 1810. godine osnovana Bogoslovija, koja je radila sve do 1872. Godinu dana ranije (1871), u Pakracu je formirana jedna vrsta uciteljske skole – preparandije, za skolovanje buducih ucitelja u srpskim skolama. Do sada je na tronu Pakracke, odnosno Slavonske eparhije, bilo devetnaest arhijereja. Medju tim crkvenim velikodostojnicima treba istaci Nicifora Stefanovica (1722–1743) i Sofronija Jovanovica (1743–1757), ucene i predane poslenike, Josifa Jovanovica Sakabentu (1781–1783), velikog borca protiv rimokatolickog prozelitizma, Kirila Zivkovica (1786–1807), pisca poucnih i bogoslovskih knjiga, Nikanora Grujica (1829–1839), pisca i besednika koji je poznatiji pod imenom Srb Milutin, Mirona Nikolica (1888–1941), jednog od najuglednijih episkopa Srpske crkve, kao i Emilijana Marinovica (1951–1981), u cije je vreme 1959. godine Pakrackoj eparhiji vracen stari naziv Slavonska. Od 1985. godine episkop slavonski je Lukijan (Pantelic).